ความตรงและความเที่ยงของแบบวัดคุณภาพชีวิตชนิดใหม่ที่เหมาะสมในทางปฏิบัติกับผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาทดแทนไต
จุฬาภรณ์ ลิมวัฒนานนท์, ชลธิป พงศ์สกุล, ซินเธีย กรอส, ทวี ศิริวงศ์*, วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร, สุพล ลิมวัฒนานนท์, อารีวรรณ เชี่ยวชาญวัฒนา
Division of Nephrology, Department of Medicine, Faculty of Medicine, Khon Kaen University, Khon Kaen 40002, Thailand. Phone: 043-363-100 Fax: 043-347-108, E-mail: dhavee@kku.ac.th
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: แบบวัดคุณภาพชีวิตชนิดใหม่นี้เป็นส่วนหนึ่งของแบบสัมภาษณ์ที่ใช้ในการสำรวจอนามัยและสวัสดิการ พ.ศ. 2546 ซึ่งมีแนวโน้มเหมาะนำมาใช้ในทางคลินิก เนื่องจากเป็นแบบวัดที่กระชับ มีความตรงและความเที่ยงในกลุ่มประชากรปกติ ตลอดจนมีค่าคะแนนที่แปลความหมายได้ง่าย โดยการเปรียบเทียบกับคะแนนเฉลี่ยของประชากรปกติแบบวัดชนิดใหม่นี้ มีคำถาม 9 ข้อ จึงให้ ชื่อว่า 9-THAI (9-item Thai Health status Assessment Instrument) การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความตรงและความเที่ยงของ 9-THAI ในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาทดแทนไตวัสดุและวิธีการ: การศึกษานี้ทำในผู้ ป่วยนอกที่ได้รับการรักษาทดแทนไต ณ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ระหว่างเดือนมีนาคม ถึงพฤษภาคม พ.ศ. 2548 จำนวน 302 ราย โดยใช้แบบวัด SF-36 เป็นแบบวัดคู่ขนานในการประเมินความตรงแบบ convergent และ divergent, และใช้ตัวแปรทางคลินิก ได้ แก่ ความเข้มข้นของเลือดและประวัติการเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลในรอบปีที่ผ่านมา ในการประเมินความตรงแบบ concurrent และทำการประเมินความเที่ยงแบบ test-retest โดยการประเมินซ้ำหลังจากประเมินครั้งแรกเป็นเวลาหนึ่งเดือน นอกจากนี้ ได้ศึกษา responsiveness ของ 9-THAI เฉพาะในผู้ป่วยที่ประเมินตนเองว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นผลการศึกษา: พบว่าค่าสหสัมพันธ์ที่แสดงถึงความสอดคล้องระหว่างมิติต่างๆ ของ 9-THAI และ SF-36 เป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้ คะแนน 9-THAI ยังสัมพันธ์กับความเข้มข้นของเลือดและประวัติการเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลผลดังกล่าวข้างต้นแสดงว่า 9-THAI มีความตรงในการประเมินคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย และในผู้ป่วยที่ประเมินว่าตนเองมีสุขภาพไม่เปลี่ยนแปลงพบว่า ค่าสถิติที่แสดงถึงความเที่ยง (intraclass correlation coefficient) ของคะแนน 9-THAI อยู่ในระดั บที่น่าพอใจ นอกจากนี้ ผลการศึกษาในผู้ป่วยที่ ประเมินตนเองว่ามีการเปลี่ยนแปลงของสุขภาพไปในทางที่ดีขึ้น พบว่า คะแนน 9-THAI มีค่าสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งสอดคล้องกับการประเมินตนเองของผู้ป่วย ดังนั้นจึงแสดงว่า 9-THAI มีคุณสมบัติ responsiveness ด้วยสรุป: 9-THAI เป็นแบบวัดที ่มีความเที่ยงตรง และเหมาะสมในการนำมาใช้เป็นแกนของเครื่องมือวัดคุณภาพชีวิตในทางคลินิกสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาทดแทนไต
ที่มา
วารสารจดหมายเหตุทางการแพทย์ ปี 2549, February ปีที่: 89 ฉบับที่ 0 หน้า S207-217
คำสำคัญ
Quality of life, Generic health status measure, Health-related quality of life, Reliability, Renal replacement therapy, Responsiveness, SF-36, Validity