ภาวะแคลเซียมสูงในเลือดจากมะเร็ง: การศึกษาลักษณะทางคลินิก และความสัมพันธ์ระหว่างระดับแคลเซียม, ฮอร์โมนพาราไทรอยด์ และเป็พไทด์คล้ายฮอร์โมนพาราไทรอยด์ในเลือด
สุทิน ศรีอัษฎาพร, เมธา ภู่เจริญชนะชัย, ศิริรัตน์ พลอยบุตร, ณัฐเชษฐ์ เปล่งวิทยา, ธวัชชัย พีระพัฒน์ดิษฐ์, วรรณี นิธิยานันท์, สาธิต วรรณแสง, อภิชาต วิชญาณรัตน์Division of Endocrinology and Metabolism, Department of Medicine, Faculty of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol University, Prannok Rd, Bangkok Noi, Bangkok 10700, Thailand. Fax: 0-2419-7792, E-mail: sisdp@mahidol.ac.th
บทคัดย่อ
คณะผู้รายงานได้ทำการศึกษาผู ้ป่วยภาวะแคลเซียมสูงในเลือดจากมะเร็งจำนวน 48 ราย พบว่า มะเร็งที่เป็นสาเหตุ ได้แก่ สะแควมัสเซลล์คาร์ซิโนมาของอวัยวะต่าง ๆ (22 ราย, ร้อยละ 45.8), มะเร็งทางโลหิตวิ ทยา (11 ราย, ร้อยละ 22.9) และมะเร็งของเนื้อเยื่ออื่น ๆ (15 ราย, ร้อยละ 31.9) ผู้ป่วยเกือบทุกราย (ร้อยละ 93.8) มีมะเร็งอยู่ในขั้นลุกลาม ระดับซีรัมแคลเซียมรวมที่ปรับแล้ว (cTCa) มีค่า 10.8-19.1 (13.6 ±2.4) มก./ดล. โดยที่ร้อยละ40.5 ของผู้ป่วยมีภาวะแคลเซียมสูงในเลือดขั้นรุนแรง ระดับซีรัมฮอร์โมนพาราไทรอยด์ (iPTH) มีค่า 0.9-17.1 (3.9 ± 3.6) พิโคกรัม/มล. ผู้ป่วยเกือบทุกราย (ร้อยละ 93.8) มีระดับซีรัม iPTH ต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ มีเพียง 3 ราย ที่มีระดับซีรัม iPTH สูงกว่าเกณฑ์ต่ำของค่าปกติ ระดับพลาสมาเป็พไทด์คล้ายฮอร์โมนพาราไทรอยด์ (PTHrP) มีค่า 0.3-44 (3.8± 6.8) พิโคโมล/ลิตร ผู้ป่วย 27 ราย (ร้อยละ 56.3) มีระดับพลาสมา PTHrP สูงกว่าเกณฑ์ปกติและได้รับการวินิจฉัยเป็นภาวะแคลเซียมสูงในเลือดจากมะเร็งชนิดฮิวโมรอล (HHM) ในจำนวนนี้เป็ นผู้ป่วยสะแควมัสเซลล์คาร์ซิโนมาทั้ง 22 ราย ไม่มีความแตกต่างกันในระดับซีรัม cTCa, ฟอสฟอรัส, แอลคาไลน์ฟอสฟาเทส และ iPTH ระหว่างผู้ป่วย ที่มีระดับพลาสมา PTHrP สูงและไม่สูง ระดับซีรัม cTCa มีความสัมพันธ์กับระดับซีรัม iPTH (r = 0.49, p = 0.003) และพลาสมา PTHrP (r = 0.35, p = 0.029) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อศึกษาเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วย HHM 25 ราย พบว่า ระดับซีรัม cTCa มีความสัมพันธ์กับ iPTH ชัดเจนขึ้น (r = 0.55, p = 0.005) แต่ไม่สัมพันธ์กับระดับพลาสมา PTHrP (r = 0.41, p = 0.05) โดยสรุป ลักษณะทางคลินิกของภาวะแคลเซียมสูงจากมะเร็งที่พบในการศึกษานี้คล้ายคลึงกับการศึกษาอื่นที่ผ่านมา ระดับซีรัม iPTH ที่แม้ว่าอยู่ในเกณฑ์ต่ำอาจมีบทบาทส่งเสริมให้ภาวะแคลเซียมสูงในเลือดจากมะเร็ง เป็นรุนแรงขึ้นโดยเฉพาะในกลุ่มที่เป็น HHM
ที่มา
วารสารจดหมายเหตุทางการแพทย์ ปี 2550, April
ปีที่: 90 ฉบับที่ 4 หน้า 663-671
คำสำคัญ
Hypercalcemia, Intact, Malignancy, peptide, PTH, PTH-related