การนวดไทยเป็นศาสตร์ที่มีมาหลายร้อยปีแล้ว  แต่มีการศึกษาเกี่ยวกับผลการรักษาไม่มาก  การศึกษาเชิงสังเกตครั้งนี้วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการนวดแผนไทยต่อความเจ็บปวดทางกาย  และต่อความรู้สึกสบายกายของผู้ป่วย,  และต้องการหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการนวดแผนในด้านบรรเทาความเจ็บปวดทางกายและความรู้สึกสบายกายด้วย  การศึกษากระทำที่ศูนย์ค้ำคูณ โรงพยาบาลอุบลรัตน์  จังหวัดขอนแก่น  โดยใช้แบบสอบถามผู้ป่วย  198  คน;  ที่กรอกข้อมูลอย่างถูกต้องสมบูรณ์มี  188  คน  ผลการศึกษาแสดงว่าการนวดไทยแบบเชลยศักดิ์ช่วยลดความเจ็บปวดทางกายได้เฉลี่ย  3.8 ใน  10  คะแนน  และเพิ่มความรู้สึกสบายกายได้  3.0  ใน  10  คะแนน โดยการวัดด้วยเครื่องมือ  visual  analog  scale  (0-10  ซม.)  ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ  95  (ค่าพี < 0.001)  ซึ่งทดสอบทางสถิติด้วยวิธี  Wilcoxon  signed  rank  test.  จากการวิเคราะห์ทางสถิติด้วยวิธี  multivariate  analysis  of  variance พบว่าปัจจัยด้านเพศมีความสัมพันธ์กับการลดความเจ็บปวดทางกายของผู้ป่วย  โดยผู้ป่วยหญิงตอบสนองต่อการนวดไทยในแง่การลดความเจ็บปวดทางกายมากกว่าผู้ป่วยชายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  จากการศึกษานี้อาจสรุปได้ว่า  การนวดไทยสามารถลดความเจ็บปวดทางกายและเพิ่มความรู้สึกสบายกายได้  และปัจจัยด้านเพศมีความสัมพันธ์กับผลของการนวดไทยต่อความเจ็บปวดทางกาย 

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ปี 2550, September-December ปีที่: 5 ฉบับที่ 3 หน้า 250-256

Body pain, Relaxation feeling, Traditional Thai massage, การนวดไทย, การเจ็บปวดทางกาย, ความรู้สึกสบายกาย