การเปรียบเทียบการรักษาภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อคริปโตคอคคัสในผู้ป่วยเอดส์ด้วยสูตรยาแอมโฟเทอริซิน บี ระยะเวลา 1 สัปดาห์และ 2 สัปดาห์ ตามด้วยยาฟลูโคนาโซล
พรรณี ปิติสุทธิธรรม*, ละม่อม บุญปก, วิรัช เมฆอนันต์ธวัช, สมสิทธิ์ ตันสุภสวัสดิ์กุล, อเนลเล เกตาฮัน, เบ็ญจลักษณ์ ผลรัตน์
Clinical Infectious Disease Research Unit, Department of Clinical Tropical Medicine, Faculty of Tropical Medicine, Mahidol University, 420/6 Rajvithi Rd, Bangkok 10400, Thailand. Phone: 0-2643-5599, Fax: 0-2643-5598
บทคัดย่อ
หลักการ: ภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื ้อราคริปโตคอคคัสเป็นอาการนำที่พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ ป่วยเอดส์ ที่ติดเชื้อฉกฉวยโอกาส ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยสูตรยามาตรฐานของยาแอมโฟเทอริซิน บี ต้องนอนโรงพยาบาล หรือมารับยาทางเส้นเลือดที่โรงพยาบาลทุกวัน ซึ่งต้องการความใส่ใจในเรื่องภาวะพิษจากการให้ ยาดังกล่าว การให้ยาแอมโฟเทอริซิน บีระยะสั้นเป็นเวลา 1 สัปดาห์ จึงน่าจะเป็นทางเลือกที่ต้องการการประเมินวัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาเปรียบเทียบความปลอดภัยและประสิทธิภาพของการรักษาเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อราคริปโตคอคคัส ด้วยสูตรยา แอมโฟเทอริซิน บี ระยะสั้นเป็นเวลา 1 สัปดาห์ กับสูตรยาระยะเวลามาตรฐาน 2 สัปดาห์และตามด้วยยาฟลูโคนาโซลวัสดุและวิธีการ: ผู้ป่วยโรคเอดส์ที่มีภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากการติดเชื้อราคริปโตคอคคัสเป็นครั้งแรก จำนวน 57 คน จะได้รับการคัดเลือกแบบสุ่มเพื่อการรักษาด้วยยา แอมโฟเทอริซิน บี 1 สัปดาห์ (AmB1) หรือ 2 สัปดาห์ (AmB2) และต่อด้วยยาฟลูโคนาโซลเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 8 สัปดาห์ ผลการเพาะเชื้อราที่เปลี่ยนเป็นลบและการตอบสนองทางคลินิกหลังรักษาจะเป็นเป้าหมายปฐมภูมิ และทุติยภูมิของการศึกษานี้ การติดตามอาการทางคลินิกและห้องปฏิบัติการในการศึกษานี้จะได้รับการประเมินในแง่ความปลอดภัยของการรักษาผลการศึกษา: ร้อยละ 63.8 และ ร้อยละ 70.4 ของผู้ป่วยเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อราคริปโตคอคคัสประสบความสำเร็จจากการรักษาแบบ AmB1 และ AmB2 ตามลำดับ ณ สัปดาห์ที่ 6 (p = 0.574) การประเมินทางคลินิกไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างการรักษาทั้ง 2 แบบ ณ สัปดาห์ที่ 10 สัดส่วนของผู้ป่วยที่เกิดภาวะพิษทางไตและภาวะอิเลกทรอไลท์ไม่สมดุลย์ในสูตรการรักษาทั้งสองแบบไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติอัตราการตายในการศึกษานี้ ณ สัปดาห์ที่ 10 พบร้อยละ 14 โดยร้อยละ 75 ของผู้ป่วยที่เสียชีวิตได้รับสูตรยา AmB2สรุป: ในการศึกษาครั้งนี้ พบว่าผลการรักษาด้วยสูตรยาระยะสั้นให้ประสิทธิภาพไม่ แตกต่างจากสูตรการรักษาแบบมาตรฐานในผู้ป่วยโรคเอดส์ที ่มีเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อราคริปโตคอคคัส สูตรการรักษาระยะสั้นจึงอาจเป็นทางเลือกในการดูแลผู้ป่วยเพื่อลดภาระการครองเตียงและรายจ่ายของสถานบริการสาธารณสุขที่มีงบประมาณจำกัด
ที่มา
วารสารจดหมายเหตุทางการแพทย์ ปี 2549, October ปีที่: 89 ฉบับที่ 10 หน้า 1677-1685
คำสำคัญ
AIDS, amphotericin B, Cryptococcal meningitis, Thailand