เปรียบเทียบคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยหลังการผ่าตัดต้อกระจกระหว่างผู้ป่วยที่ตาหนึ่งมองไกลและอีกตามองใกล้กับผู้ป่วยที่มองไกลทั้งสองตา
เฉลิมชัย ไพรคณะรัตน์
กลุ่มงานจักษุ โรงพยาบาลตะกั่วป่า
บทคัดย่อ
ที่มา: การผ่าตัดต้อกระจกที่ทำเป็นประจำ ผู้ป่วยจะมองเห็นไกลทั้งสองข้าง แต่ผู้ป่วยบางคนต้องการมองให้ได้ระยะเพิ่มขึ้นและไม่ต้องการใช้แว่นตามองใกล้ การผ่าตัดด้วยเทคนิค monovision ผู้ป่วยจะมองไกลในตาข้างหนึ่งและมองใกล้อีกข้าง ซึ่งจะตอบความคาดหวังของผู้ป่วยกลุ่มนี้
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยหลังผ่าตัดต้อกระจกระหว่างผู้ป่วยที่ฝังเลนส์เทียมให้ตาหนึ่งมองไกลและอีกตามองใกล้ (monovision) กับผู้ป่วยมองไกลทั้งสองตา (binocular vision)
วิธีการศึกษา: การศึกษาไปข้างหน้า จำนวนผู้ป่วย 80 คน (160 ตา) ได้รับการผ่าตัดต้อกระจกทั้งสองข้างด้วยวิธีสลายต้อกระจกและฝังเลนส์เทียมที่มีก าลังเดียว แบ่งผู้ป่วยกลุ่มละ 40 คน ผู้ป่วยกลุ่ม monovision ที่มีเป้าหมายให้มีสายตามองไกลในตาข้างที่เด่นกว่า ±0.00-(-0.50) และให้อีกข้างหนึ่งเท่ากับ -1.00±0.50 
ไดออปเตอร์ เพื่อใช้ในสายตามองใกล้ ผู้ป่วยกลุ่ม binocular vision มีเป้าหมายทั้งสองตาให้สายตามองไกลหลังผ่าตัด ±0.00-(-0.50) ไดออปเตอร์ และรวบรวมข้อมูลทั่วไป การตอบแบบสอบถาม Catquest-9SF 2011 ก่อนผ่าตัดและหลังผ่าตัดตาที่สองครบ 6 สัปดาห์ข้อมูลอื่น ๆ หลังผ่าตัด ได้แก่ การมองเห็นด้วยตาเปล่าที่ระยะไกล ระยะใกล้ภาพ 3 มิติที่ระยะใกล้การใช้แว่นตา และก าลังสายตา
ผลการศึกษา: ค่าเฉลี่ยสายตาไกลหลังผ่าตัด ในกลุ่ม monovision -0.131 ไดออปเตอร์ และตาใกล้ -0.916 
ไดออปเตอร์ ซึ่งกลุ่ม binocular vision มีค่าเฉลี่ยสายตา ตาขวา +0.088 ไดออปเตอร์และตาซ้าย +0.103 
ไดออปเตอร์ส่วนใหญ่กลุ่ม monovision มีสายตามองใกล้ (< J5) (ร้อยละ 90.0 vs ร้อยละ 30.0) และไม่ต้องใช้แว่นตามองใกล้(ร้อยละ 77.5 vs ร้อยละ 7.5) แต่กลุ่ม binocular vision มองไกลในระยะ > 20/30 (ร้อยละ 100.0 vs ร้อยละ 95.0) และมองเห็นภาพ 3 มิติ(<100 arc sec) (ร้อยละ 90.0 vs ร้อยละ 87.5) เพราะเหตุนี้จึงทำให้กลุ่ม monovision มีคะแนนความพึงพอใจสูงกว่ากลุ่ม binocular vision (35.78±0.73 vs 32.97±2.44) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ( p-value<0.001)
สรุป : ผู้ป่วยกลุ่ม monovision มีความพึงพอใจจากการมองเห็นมากกว่ากลุ่ม binocular vision บ่งบอกถึงการมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่า ดังนั้น การผ่าตัดด้วยเทคนิค monovision เป็นอีกวิธีหนึ่งที่มีการมองเห็นได้ในระยะที่มากขึ้นหลังผ่าตัด และลดโอกาสการใช้แว่นตาเมื่อมองใกล้
 
 
ที่มา
Regional 11 Medical Journal ปี 2563, October-December ปีที่: 34 ฉบับที่ 4 หน้า 1-12
คำสำคัญ
monovision, binocular vision, spectacle independence, vision-specific quality of life, near stereoacuity, monofocal, การมองเห็นที่ตาหนึ่งมองไกลและอีกตามองใกล้, การมองเห็นแบบสองตา, การมองเห็นภาพ 3 มิติ, การไม่ใช้แว่นสายตา, คุณภาพชีวิตจากการมองเห็น, เลนส์เทียมที่มีกำลังสายตาเดียว