โรคมะเร็งตับเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ ในประเทศไทย ปัจจุบันแนวทางการวินิจฉัยและวิธีการรักษาผู้ป่วยมะเร็งตับมีความก้าวหน้าไปอย่างมาก แต่อัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยยังคงสูง เนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมารับการตรวจเมื่อมะเร็งอยู่ในระยะท้ายของโรค กระบวนการตรวจคัดกรองเพื่อเฝ้าระวังโรคมะเร็งตับจึงมีประโยชน์อย่างมากในการเพิ่มโอกาสค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับรายใหม่ และปัจจุบันมีเพียงการศึกษาความคุ้มค่าการคัดกรองมะเร็งตับในกลุ่มผู้ป่วยตับอักเสบบีเรื้อรัง ยังไม่มีการศึกษาต้นทุนของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับในระดับประชากร ดังนั้นการศึกษาต้นทุนของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับขยายในระดับประชากร จะมีประโยชน์ใช้ในการคำนวณต้นทุนการรับบริการทางการแพทย์ และประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ต่อไปได้ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาต้นทุน-ผลลัพธ์ของการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งตับในประชากรในโรงพยาบาลร้อยเอ็ด วิธีการ: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา ทำการเก็บข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วย ต้นทุนทางตรงทางการแพทย์(Direct medical costs) ผลลัพธ์ของการคัดกรองโรคมะเร็งตับที่โรงพยาบาลร้อยเอ็ด โดยคัดกรองจากประชากรที่ได้รับการตรวจ HBsAg ให้ผลบวก และคัดกรองต่อด้วยการตรวจร่างกาย การตรวจทางห้องปฏิบัติการและอัลตราซาวน์ช่องท้องส่วนบน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ 2554 ถึง พฤศจิกายน 2556 วิเคราะห์ต้นทุนรวมในมุมมองของผู้ให้บริการ และวิเคราะห์ความไวของตัวแปรทางเดียว (One-way sensitivity analysis) ผลการศึกษา: ประชากรที่มีผลตรวจ HBsAg เป็นบวกและได้รับการคัดกรองมะเร็งตับจำนวน 973 คน พบว่ามีอายุเฉลี่ย 44.10 ± 11.87 ปี ส่วนใหญ่มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด การตรวจหา HBeAg ให้ผลเป็นบวกจำนวน 120 คน และตรวจพบ Hepatitis C antibody จำนวน 4 คน และเมื่อสิ้นสุดการคัดกรองพบผู้ที่ป่วยเป็นโรคตับระยะต้นจำนวน 9 คน มะเร็งตับระยะท้ายจำนวน 1 คน และผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดี จำนวน 5 คน ต้นทุนรวมทางตรงทางการแพทย์ในการเข้ารับบริการมีค่าเท่ากับ 3,275,044 บาท ต้นทุนทางตรงทางการแพทย์เฉลี่ยเท่ากับ 3,365.92 บาท/ครั้ง และต้นทุนเฉลี่ยของการคัดกรองต่อการพบมะเร็งตับระยะต้น 1 รายเท่ากับ 363,893.78 บาท สรุปผล: การคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับระยะต้นรายใหม่ สามารถลดต้นทุนรวมในการรักษาผู้ป่วยมะเร็งตับได้ ดังนั้น การพิจารณาให้มีการการคัดกรองโรคมะเร็งตับในระดับประชากร จะน าไปสู่การค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับในระยะต้นได้มากขึ้น เพื่อให้ได้รับการรักษาที่เหมาะสม และช่วยลดอัตราการตายและต้นทุนในการรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็งตับ