การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลของผู้ป่วยเบาหวานตามแนวคิดการจัดกลุ่มโรคเรื้อรังผู้ป่วยนอก เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง รวบรวมข้อมูลการรับบริการของผู้ป่วยเบาหวานจากโปรแกรม HOSxP ของโรงพยาบาลบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2555 - 31 ธันวาคม 2557 วิเคราะห์ค่าใช้จ่ายตามแนวคิดการจัดกลุ่มโรค 2 แนวคิด คือ แนวคิดที่ 1 ระบบการจัดกลุ่มโรคเรื้อรัง (chronic disease group system) และแนวคิดที่ 2 ระบบการประเมินความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อน (complication risk assessment system) วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติทดสอบความเหมาะสมของการจัดกลุ่มโรค คือ สัมประสิทธิ์ความแปรปรวน (coefficient of variation: CV) และการลดความแปรปรวน (reduction in variance: RIV) ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด 1,066 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 71.95) อายุเฉลี่ย 65.42 ± 10.29 ปี ใช้สิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเป็นสิทธิหลักในการรักษาพยาบาล มีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในการรักษาพยาบาล 6,442.26 บาทต่อคนต่อปี (SD = 3,904.78) การจัดกลุ่มโรคทั้ง 2 แนวคิดมีความเหมาะสมของการจัดกลุ่มเนื่องจากมีค่า CV ต่ำกว่าร้อยละ 150 และสามารถลดความแปรปรวนได้ แนวคิดที่ 1 ระบบการจัดกลุ่มโรคเรื้อรัง ให้ความชัดเจนทั้งในรูปแบบของค่าใช้จ่าย รูปแบบของโรคที่เป็นและจำนวนยาที่ได้รับ แต่การจัดกลุ่มในแนวคิดที่ 2 ระบบการประเมินความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อน ให้ความชัดเจนเพียงในรูปแบบของค่าใช้จ่าย ไม่สามารถอธิบายรูปแบบของโรคที่เป็นและจำนวนยาที่ได้รับ จึงมีความเป็นไปได้ในการนำรูปแบบการจัดกลุ่มโรคด้วยแนวคิดที่ 1 มาศึกษาและพัฒนาการจัดกลุ่มโรคผู้ป่วยนอกในกลุ่มโรคเรื้อรังต่อไป