วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเองร่วมกับการ อมกลั้วปากด้วยน้ำมันมะพร้าวต่ออาการเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด

การออกแบบวิจัย: ทดลองทางคลินิกแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม

การดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่าง 51 ราย เป็นผู้ป่วยผู้ใหญ่มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในภาคใต้ ผู้วิจัยสุ่มกลุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่ม โดย การควบคุมตัวแปรเพศด้วยการจับสลาก กลุ่มทดลอง 1 (16 ราย) ได้รับโปรแกรมการดูแลช่องปาก ด้วยตนเอง กลุ่มทดลอง 2 (16 ราย) ได้รับโปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเอง เช่นเดียวกับ กลุ่มทดลอง 1 ร่วมกับการอมกลั้วปากด้วยน้ำมันมะพร้าว ในเวลาเช้าและก่อนนอน ติดต่อกัน เป็นเวลา 7 วัน กลุ่มควบคุม (19 ราย) ได้รับการพยาบาลตามปกติ กลุ่มตัวอย่างทุกรายจะได้รับ การประเมินอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบก่อนการทดลอง-ก่อนให้ยาเคมีบำบัด (T0) หลังได้รับ ยาเคมีบำบัดวันที่ 1 (T1) วันที่ 7 (T2) และวันที่ 14 (T3)

ผลการวิจัย: พบว่า กลุ่มทดลอง 2 มีคะแนนเฉลี่ยระดับอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบแตกต่าง จากก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .01) โดยมีคะแนนเพิ่มสูงสุดในวันที่ 7 (T2) และลดลงในวันที่ 14 (T3) หลังได้รับยาเคมีบำบัด และกลุ่มทดลอง 2 มีคะแนนเฉลี่ยระดับอาการ เยื่อบุช่องปากอักเสบต่ำกว่ากลุ่มทดลอง 1 และกลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .01)

ข้อเสนอแนะ: การศึกษานี้ให้หลักฐานสนับสนุนว่าโปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเอง ร่วมกับการอมกลั้วปากด้วยน้ำมันมะพร้าว ช่วยให้ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัดมีการดูแลตนเอง และช่องปาก เพื่อจัดการอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบที่ดีขึ้น ช่วยลดอุบัติการณ์และความรุนแรง ของอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบได้ดีกว่าการใช้โปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเองเพียงอย่างเดียว จึงควรมีการสนับสนุนให้มีการใช้โปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเองร่วมกับการอมกลั้วปากด้วย น้ำมันมะพร้าวในทางคลินิกต่อไป