บทนำ : การผ่าตัดรักษาผู้ป่วย Multilevel CSM (≥3levels) ปัจจุบันนิยมทำกันอยู่ 2 วิธี คือ ACDF และ Laminoplasty มีงานวิจัยหลายชิ้นพยายามศึกษาเปรียบเทียบถึงผลดีและผลเสีย แต่ยังไม่มีงานวิจัยใดที่ได้เปรียบเทียบต้นทุนและประสิทธิผลของการรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดทั้ง 2 แบบนี้ ในมุมมองของโรงพยาบาล

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาเปรียบเทียบต้นทุนและประสิทธิผลของการผ่าตัดรักษา Multilevel CSM ด้วยวิธี ACDF และ Laminoplasty ณ โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ ในมุมมองของโรงพยาบาล

รูปแบบและวิธีการศึกษา : เป็นการศึกษา A cost-effectiveness analysis โดยศึกษาจากการเก็บข้อมูลย้อนหลังในกลุ่มผู้ป่วย Multilevel CSM จำนวน 30 ราย ซึ่งได้รับการผ่าตัดตั้งแต่ปี พ.ศ.2549-2558 ด้วยวิธี ACDF 16 ราย วิธี Laminoplasty 14 ราย ด้านประสิทธิผลของการผ่าตัดใช้การเพิ่มขึ้นของ JOA score ที่ 6 เดือน มาคำนวณ ด้านต้นทุน ใช้ค่าใช้จ่ายรวมของการนอนรักษาพยาบาลมาใช้ในการคำนวณ โดยนำข้อมูลด้านต้นทุนและประสิทธิผลนี้มาคำนวณหา Cost per effectiveness และ Incremental cost-effectiveness ratio

ผลการศึกษา : ในแง่ของต้นทุนพบว่า ค่าใช้จ่ายรวมของ ACDF group เฉลี่ย 90,202 บาท ส่วน Laminoplasty group เฉลี่ย 43,018 บาท ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ในส่วนของประสิทธิผล พบว่าค่า JOA score ที่เพิ่มขึ้นของ ACDF group เฉลี่ย 6.625±3.22 ของ Laminoplasty group เฉลี่ย 5.928±1.82 ซึ่งไม่พบว่ามีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.481) ค่า cost per effectiveness เท่ากับ 13,615.53 บาท ในกลุ่ม ACDF และ 7,256.09 บาท ในกลุ่ม Laminoplasty ค่า Incremental cost-effectiveness ratio เท่ากับ 67,754.70 บาท ต่อ1 คะแนนที่มากกว่าของ ACDF

สรุป : ประสิทธิผลของการผ่าตัดทั้ง 2 วิธี ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยต้นทุนของ ACDF สูงกว่า อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และจากค่า Cost per effectiveness และ ค่า Incremental cost-effectiveness ratio แสดงให้เห็นว่า Laminoplasty นั้น เป็นวิธีที่มีค่าต้นทุนต่อประสิทธิผลที่ดีกว่า วิธี ACDF ดังนั้นในกรณีที่สามารถทำได้ทั้ง 2 วิธี การผ่าตัด Laminoplasty ควรเป็นวิธีการผ่าตัดสำหรับ Multilevel CSM ที่ควรเลือก เมื่อเปรียบเทียบกับวิธี ACDF ในมุมมองของโรงพยาบาล