ประสิทธิภาพของการฉีด Erythropoietin ใต้ผิวหนังในระยะ 3 เดือนแรก เปรียบเทียบการฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง และการฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ต้องฟอกเลือด
กำธร ลีลามะลิ*, สุขฤทัย เลขยานนท์, สุรัชนี จงกิตตินฤกร, อิษณี พุทธิมนตรี, ปรารถนา ตันสุธัญลักษณ์, จารุณี ชาครานนท์, กรรนิภา ศรีโสดา, ผกาภรณ์ อัศวพจนมณี, ภาวิณีย์ ฐิติมโนพัฒน์
งานโรคไต กลุ่มงานอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลราชวิถี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข วิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต
บทคัดย่อ
ยา recombinant human erythropoietin (rHuEPO) เป็นยามาตรฐานในการรักษาภาวะซีดจากโรคไตเรื้อรัง การให้ยาในระยะแรกแนะนำให้ฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ยังไม่ทราบว่าการให้ยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง จะให้ประสิทธิภาพอย่างไร วัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของการฉีด rHuEPO ใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ1 ครั้ง และสัปดาห์ละ 2 ครั้งในช่วง 3 เดือนแรก ระเบียบวิธีวิจัยได้แบ่งผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ฟอกเลือดเป็น 2 กลุ่มอย่างสุ่ม กลุ่มที่ 1 ได้ยา rHuEPO ฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ในช่วง 12 สัปดาห์แรก และเปลี่ยนเป็นฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ในเวลา 12 สัปดาห์ต่อมา กลุ่มที่ 2 ได้ยาฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 12 สัปดาห์ และเปลี่ยนเป็นสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ในเวลา 12 สัปดาห์ต่อมา ในช่วง 4 สัปดาห์แรกจะได้รับยา 8,000 ยูนิตต่อสัปดาห์ หลังจากนั้นจะเพิ่มขึ้นแต่ไม่เกิน 12,000 ยูนิตต่อสัปดาห์หรือลดลงเพื่อให้มี Hemoglobin (Hb) อยู่ในช่วง 11-12 กรัมต่อเดซิลิตร (ก/ดล) ผู้ป่วยทุกรายจะได้ยาธาตุเหล็กทางเส้นเลือดก่อนการศึกษาและระหว่างการศึกษาเพื่อให้ค่า Ferritin อยู่ในช่วง 200-600 นาโนกรัมต่อเดซิลิตร ผลลัพธ์ ผู้ป่วยกลุ่มที่ 1 (n=8) ในช่วง 12 สัปดาห์แรกมี Hb เพิ่มขึ้นจาก 7.6±0.8 เป็น 9.91.1 ก/ดล (p<0.01) และร้อยละ 50.0 มี Hb>10 ก/ดล เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง Hb เพิ่มขึ้นเป็น 11.3±0.9 ก/ดล (p<0.05) และร้อยละ 88.0 มี Hb>10 ก/ดล (P=NS) ไม่มีผู้ป่วยใดมี Hb>13 ก/ดล มีตัวอย่างผู้ป่วย 1 รายที่ Hb ไม่เพิ่มในช่วง 12 สัปดาห์แรก แต่เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ทำให้ Hb เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2 (n=6) ในช่วง 12 สัปดาห์แรก มี Hb เพิ่มขึ้นจาก 8.1±1.2 เป็น 11.5±1.7 ก/ดล (p<0.001) ร้อยละ 83 มี Hb>10 ก/ดล และร้อยละ 17.0 มี Hb>13 ก/ดล เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง พบว่าไม่เพิ่มจำนวนผู้ป่วยที่มี Hb>10 ก/ดล แต่ผู้ป่วยมี Hb>13 ก/ดล เพิ่มเป็นร้อยละ 50.0 และต้องลดและหยุดยาฉีดในเวลาต่อมา มีตัวอย่างผู้ป่วย 1 รายที่มี Hb เพิ่มอย่างต่อเนื่องในช่วง 12 สัปดาห์แรก และเมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง จะมีค่า Hb ลดลง ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ 1 ในช่วง 12 สัปดาห์แรก จะมี Hb และการเพิ่มขึ้นของ Hb และจำนวนผู้ป่วยที่มี Hb>10 ก/ดล มากกว่า แต่ไม่แตกต่างทางสถิติ ไม่พบโรคแทรกซ้อนเกิดขึ้นในการศึกษานี้ สรุปในช่วง 3 เดือนแรกของการฉีดยา rHuEPO การฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 2 ครั้ง จะเพิ่ม Hb ได้มากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับการฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
 
ที่มา
วารสารกรมการแพทย์ ปี 2558, January-February ปีที่: 40 ฉบับที่ 1 หน้า 83-93
คำสำคัญ
Anemia, Erythropoietin, Hemodialysis