บทนำ: การเจ็บครรภ์คลอดเป็นเรื่องทรมาน การใช้ยาฉีดแก้ปวดพบว่าอาจกดการหายใจของทารก การกินยาแก้ปวด การเตรียมความพร้อมของมารดา การสะกดจิตมารด การฝังเข็ม ผลที่ได้ลดความปวดก็ยังไม่เป็นที่พอใจ ในศาสตร์ของมณีเวชเกี่ยวกับการจัดร่างกายให้สมดุล ได้พัฒนาการนั่งท่าผีเสื้อเพื่อช่วยเพิ่มปริมาตรในอุ้งเชิงกรานทำให้การกดเบียดของมดลูกต่อเส้นประสาท เส้นเลือดดำ-แดง ตลอดจนระบบน้ำเหลืองน้อยละ ทำให้อาการปวดท้องและปวดหลังของการเจ็บครรภ์คลอดลดลงได้

วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบคะแนนการเจ็บครรภ์ระหว่างการนั่งท่าผีเสื้อแบบมณีเวชกับท่านอนรอคลอดในระยะปากมดลูกเปิดเร็ว

วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงทดลองแบบสุ่มไขว้การรักษา (cross over design)  ประชากรที่ศึกษา คือ หญิงมาคลอดบุตรที่โรงพยาบาลหาดใหญ่ ตั้งแต่มกราคมถึงเมษายน 2558 เกณฑ์คัดเข้า ได้แก่ ครรภ์แรก ครรภ์เดี่ยวศีรษะเป็นส่วนนำ อายุ 18-34 ปี ส่วนสูง 145 เซนติเมตรขึ้นไป อายุครรภ์ 37-42 สัปดาห์ คาดคะเนน้ำหนักทารกไม่เกิน 4,000 กรัม เข้าสู่ระยะการคลอดโดยธรรมชาติ ปากมดลูกเปิด 3 เซนติเมตรขึ้นไป ความบาง 100% เลือกตัวอย่าง 60 คน สุ่มให้นั่งท่าผีเสื้อก่อนหรือหลังการนอนรอคลอดแบบปกติ แต่ละท่านาน 20 นาที นอนรอพักก่อนทำท่าใหม่ 20 นาที ประเมินคะแนนการเจ็บครรภ์ด้วย numeric rating scale

ผลการศึกษา: การนั่งท่าผีเสื้อมีระดับคะแนนปวดการเจ็บครรภ์คลอดทั้งอาการปวดท้องและปวดหลังลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ค่าเฉลี่ยการปวดหลังลดลง ร้อยละ 33 ค่าเฉลี่ยอาการปวดท้องลดลง ร้อยละ 23 ไม่พบความผิดปกติการเต้นของหัวใจทารกและไม่พบการหดรัดตัวที่มากผิดปกติของมดลูก

สรุป: การนั่งรอคลอดท่าผีเสื้อช่วยลดอาการเจ็บครรภ์คลอดอย่างมีนัยสำคัญ