การวิจัยกึ่งทดลองครั้งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรุนแรงของภาวะน้ำลายแห้งและเปรียบเทียบคุณภาพชีวิตจากภาวะน้ำลายแห้งภายหลังการรักษาด้วยรังสีของผู้ป่วยมะเร็งโพรงหลังจมูกก่อนและหลังใช้แนวปฏิบัติทางการพยาบาลในการดูแลช่องปากในภาวะน้ำลายแห้ง กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยมะเร็งโพรงหลังจมูกที่มารับรังสีรักษาในสถาบันมะเร็งแห่งชาติช่วงเดือนมกราคม พ.ศ.2556 ถึงมิถุนายน พ.ศ. 2557 จำนวนทั้งหมด 41 ราย และทุกรายมีภาวะน้ำลายแห้ง เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย 4 ส่วน ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและประวัติการรักษา แบบประเมินความรุนแรงของภาวะน้ำลายแห้ง แบบประเมินคุณภาพชีวิตในภาวะน้ำลายแห้งและแนวปฏิบัติทางการพยาบาลในการดูแลช่องปากของผู้ป่วยมะเร็งโพรงหลังจมูกที่เกิดภาวะน้ำลายแห้งหลังการรักษาด้วยรังสี โดยแบบประเมินความรุนแรงของภาวะน้ำลายแห้งและแบบประเมินคุณภาพชีวิตได้ผ่านการตรวจสอบความตรงของเนื้อหาได้ค่าดัชนีความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาเท่ากับ 0.95 และตรวจสอบความเที่ยงได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.81 และ 0.74 ตามลำดับ และแนวปฏิบัติได้ผ่านการตรวจสอบเนื้อหาโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการดูแลผู้ป่วยมะเร็ง วัดผลการศึกษาด้วยคะแนนคุณภาพชีวิตก่อนและหลังใช้แนวปฏิบัติ ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีคะแนนความรุนแรงของภาวะน้ำลายแห้งโดยรวมอยู่ในระดับความรุนแรงปานกลาง (ค่าเฉลี่ย = 7.08, SD = 1.656) อาการที่กลุ่มตัวอย่างรับรู้ว่ามีระดับความรุนแรงมาก คือ น้ำลายแห้งจนรู้สึกกลืนอาหารที่แห้งหรือแข็งได้ยากลำบาก (ค่าเฉลี่ย = 8.12, SD = 1.778) ค่าเฉลี่ยคะแนนคุณภาพชีวิตในภาวะน้ำลายแห้งหลังการใช้แนวปฏิบัติต่ำกว่าก่อนการใช้แนวปฏิบัติ (P = 0.01) แสดงให้เห็นว่าแนวปฏิบัติทางการพยาบาลในการดูแลช่องปากในภาวะน้ำลายแห้งส่งผลให้ผู้ป่วยมะเร็งโพรงหลังจมูกที่เกิดภาวะน้ำลายแห้งจากรังสีรักษามีคุณภาพชีวิตดีขึ้น