ภูมิหลัง: ผู้ป่วยเด็กที่ได้รับการทำหัตถการที่ก่อให้เกิดความเจ็บปวด มีความจำเป็นต้องได้รับการเตรียมผู้ป่วยเพื่อบรรเทาการเจ็บปวดและความวิตกกังวลก่อนการทำหัตถการ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพของการใช้ยาเฟนตานิลเปรียบเทียบกับยาเคตามีนในด้านของความพึงพอใจเพื่อลดอาการเจ็บปวด และการคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งในเด็กที่ได้รับยาเฟนตานิลเทียบกับยาเคตามีนก่อนการทำหัตถการเจาะนํ้าไขสันหลัง และ/หรือ การเจาะไขกระดูก

วัสดุและวิธีการ: ผู้ป่วยจำนวน 55 ราย ที่ให้คำยินยอมเข้าร่วมการศึกษาที่จะได้รับการทำหัตถการที่ก่อให้เกิดความเจ็บปวด (การทำหัตถการเจาะนํ้าไขสันหลัง และ/หรือ การเจาะไขกระดูก) และได้รับการรักษาด้วยยา 2 ชนิด เปรียบเทียบในผู้ป่วยรายเดียวกัน โดยผู้ป่วยแต่ละรายจะได้ยาทั้ง 2 ชนิด เปรียบเทียบกัน ประกอบด้วยยาเฟนตานิลหรือยาเคตามีน ขนาด 1 ไมโครกรัม/กิโลกรัม/ครั้ง และ 1 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/ครั้ง ตามลำดับ โดยเปรียบเทียบผลการศึกษาในผู้ป่วยรายเดียวกันเป็นเวลา 2 ครั้ง โดยวัดจาก 3 ตัวแปร คือ ระดับความพึงพอใจ (0-10) ระดับความเจ็บปวด และผลข้างเคียง คือ ระดับการคลื่นไส้ และจำนวนครั้งของการอาเจียนหลังการได้รับยาเฟนตานิลเปรียบเทียบกับยาเคตามีน

ผลการศึกษา: ความพึงพอใจของผู้ป่วยที่ได้รับยาเฟนตานิลมากกว่าผู้ป่วยที่ได้รับยาเคตามีน (p = 0.007) ผู้ป่วยที่ได้รับยาเฟนตานิลพบว่ามีความเจ็บปวดจากการทำหัตถการน้อยกว่าที่ได้รับยาเคตามีน (p = 0.002) และกลุ่มที่ได้รับยาเฟนตานิลมีอาการคลื่นไส้อาเจียนตํ่ากว่ากลุ่มที่ได้รับยาเคตามีน (p<0.001) โดยไม่พบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการให้ยาเฟนตานิล และ/หรือ เคตามีน

สรุป: การใช้ยาเฟนตานิลทางหลอดเลือดดำมีประสิทธิภาพดีกว่ายาเคตามีน ในแง่ของความพึงพอใจ การลดความเจ็บปวด และอีกทั้งยังลดผลข้างเคียงด้านการคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งที่ได้รับการทำหัตถการการเจาะนํ้าไขสันหลัง และ/หรือการเจาะไขกระดูก โดยไม่พบผลข้างเคียงที่รุนแรง ซึ่งสามารถแนะนำให้ใช้เฟนตานิลก่อนการทำหัตถการการเจาะนํ้าไขสันหลังและ/หรือ การเจาะไขกระดูกในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งได้เป็นอย่างดี