วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการเปลี่ยนแปลงจิตสำนึกเพื่อคลายเครียดที่มีต่อความร่วมมือในการใช้ยาต้านไวรัส คุณภาพชีวิตด้านสุขภาพ ความถี่ของอาการของเอชไอวี ความเครียด ความผาสุกด้านจิตวิญญาณ และระดับของสติ

วิธีการศึกษา: การวิจัยแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม เก็บข้อมูลและติดตามผล ณ สถาบันบำราศนราดูร ระหว่างมีนาคมถึงพฤศจิกายน 2555 ผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี จำนวนทั้งสิ้น 107 คน ได้รับการสุ่มเป็นกลุ่มที่ได้เข้าโปรแกรมการเปลี่ยนแปลงจิตสำนึกเพื่อคลายเครียด 41 คน และกลุ่มที่ดูแลปกติตามมาตรฐานโรงพยาบาล

66 คน เก็บข้อมูลก่อนและหลังการทดลองโดยใช้แบบสอบถามเกี่ยวกับความร่วมมือในการใช้ยาต้านไวรัส ได้แก่ การรายงานโดยผู้ป่วย แบบประเมิน Simplified Medication Adherence Questionnaire (SMAQ) คุณภาพชีวิตด้าน สุขภาพ (EQ-5D) ความถี่ของอาการของเอชไอวี (HIV-related symptoms) แบบประเมินความเครียดฉบับศรีธัญญา (ST-5) ความผาสุกด้านจิตวิญญาณของผู้ป่วยเอดส์ (Spiritual well being scale of the AIDS patients) และระดับของสติ (Philadelphia Mindfulness Scale; PHLMS)

ผลการศึกษา: เมื่อวิเคราะห์ผลของอาสาสมัครที่เข้าร่วมอบรมทุกราย พบว่ากลุ่มศึกษามีค่าเฉลี่ยคะแนนที่เปลี่ยนแปลงมากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ ระดับความร่วมมือในการใช้ยาต้านไวรัสที่ผู้ป่วยรายงาน (2.8 และ -0.7 ตามลำดับ, P < 0.01) และ จาก SMAQ (2.9 และ -0.1, P < 0.05) คุณภาพชีวิต (0.06 และ -0.02, P < 0.01) ความผาสุกด้านจิตวิญญาณ (0.2 และ 0.1, P < 0.05) ระดับสติเกี่ยวกับการ

ตระหนักรู้ (5.0 และ -0.02, P < 0.01) และความถี่ของอาการของเอชไอวี (-2.4 และ 0.8, P < 0.01) ในขณะที่ระดับความเครียด (-1.2 และ -0.4, P > 0.05) และระดับของสติเกี่ยวกับการยอมรับ (1.5 และ 1.7, P > 0.05) ไม่พบความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

สรุป: โปรแกรมเปลี่ยนแปลงจิตสำนึกเพื่อคลายเครียดเป็นระยะเวลา 5 สัปดาห์เพิ่มความร่วมมือในการใช้ยาต้านไวรัสเอดส์ คุณภาพชีวิต ความผาสุกด้านจิตวิญญาณ เพิ่มระดับสติเกี่ยวกับการตระหนักรู้และลดความถี่ของอาการเอชไอวีในกลุ่มผู้ป่วยติดเชือเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ได้