วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความคุ้มค่าของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดแดงปอดร่วมกับหลอดเลือดดำของต้นขาในคราวเดียวกัน ในผู้ป่วยที่มีโอกาสเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงของปอดระดับปานกลางถึงสูงโดยใช้ Wells criteria

วัสดุและวิธีการ: ทำการศึกษาในผู้ป่วย 100 ราย ที่มีโอกาสเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอดระดับปานกลางถึงสูงโดยใช้ Wells criteria และได้รับการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดแดงปอดร่วมกับหลอดเลือดดำของต้นขาในคราวเดียวกันระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2550 ถึงเดือนมกราคม พ.ศ. 2553 ผลการตรวจที่เป็นบวกคือการที่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงของปอดหรือหลอดเลือดดำของต้นขา ผลการตรวจที่เป็นลบคือการที่ไม่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงของปอดหรือหลอดเลือดดำของต้นขา ร่วมกับการที่ไม่มีอาการแสดงของภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงของปอดหรือหลอดเลือดดำของขาภายใน3 เดือน ของการตรวจติดตาม

ผลการศึกษา: ในผู้ป่วย 100 ราย พบว่าเป็นผู้ป่วยชาย 31 คน ผู้ป่วยหญิง 69 คน มีอายุระหว่าง 16-95 ปี (เฉลี่ย 61.8 ปี) ผู้ป่วย 4 ราย ถูกคัดออกเนื่องจากเห็นสารทึบรังสีในหลอดเลือดดำของต้นขาไม่ชัดเจน ในการศึกษานี้พบว่าผู้ป่วย 36 ราย (38%) พบลิ่มเลือดอุดตันในปอด ที่เหลืออีก 60 ราย (62%) ไม่พบลิ่มเลือดอุดตันในปอด ในกลุ่มผู้ป่วย 36 ราย ที่พบลิ่มเลือดอุดตันในปอด 11 ราย (31%) ไม่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขาแต่อีก 25 ราย (69%) พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขา ในกลุ่มผู้ป่วย 60 ราย ที่พบไม่ลิ่มเลือดอุดตันในปอด 49 ราย (82%) ไม่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขา แต่อีก 11 ราย (18%) พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขา

สรุป: ในผู้ป่วย 96 รายที่มีโอกาสเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงปอดระดับปานกลางถึงสูงโดยใช้ Wells criteria ต้องเสียค่าใช้จ่ายมากขึ้น 70,909 บาทต่อราย สำหรับการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดแดงปอดร่วมกับหลอดเลือดดำของต้นขาในคราวเดียวกันเพื่อที่จะตรวจพบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขาได้อย่างรวดเร็ว ถ้าเปรียบเทียบแนวทางการตรวจ 2 แบบ ได้แก่ การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดแดงปอดร่วมกับหลอดเลือดดำของต้นขาในคราวเดียวกันกับการแยกตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดแดงปอดกับหลอดเลือดดำของต้นขาทีละครั้ง ค่าใช้จ่ายในการตรวจพบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขาในผู้ป่วยที่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงปอดคิดเป็น 31,200 บาทต่อราย แพทย์ผู้รักษาอาจใช้ข้อมูลนี้เพื่อเปรียบเทียบถึงความคุ้มค่าของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์วิธีนี้กับค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการที่ผู้ป่วยต้องนอนโรงพยาบาลนานขึ้น รวมทั้งค่ารักษาพยาบาลของภาวะแทรกซ้อนจากภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของต้นขาที่มักพบในผู้ป่วยที่พบลิ่ม

เลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงปอด นอกจากนี้การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของหลอดเลือดดำของต้นขาในคราวเดียวกันยังช่วยวินิจฉัยภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำของขาในผู้ป่วยที่ไม่พบลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงปอดถึงร้อยละ 30